القاعده و امنيت ايران

(آسيب شناسي آرايش سازمان القاعده در محيط امنيتي جمهوري اسلامي ايران)

مقدمه

يكي از شاخص هاي مختصات امنيتي عمق استراتژيك خارجي جمهوري اسلامي ايران، افزايش منازعات مسلحانه فرقه اي و گروه هاي تروريستي است، بطوريكه برخي گروه هاي وهابي و سلفي با سازماندهي تشكلهاي سياسي - نظامي سلفي به صورت مستقيم در «ترتيبات امنيتي منطقه اي» وارد شده اند كه بيشتر از ابزار و شيوه هاي مبارزاتي غير قانوني مانند عمليات هاي انتحاري، بمب گذاري، گروگان گيري، قتل، سربريدن و پخش آن در اينترنت استفاده ميكنند و حتي در برخي مواقع با مديريت برخي اقدامهاي تروريستي مانند سازماندهي حوادث 11 سپتامبر باعث شكل گيري گويش هاي جديدي در نظام بين الملل مانند گفتمان جنگ با تروريسم شده اند و زمينه حضور قدرتهاي برون سيستمي در مجاورت سرزميني جمهوري اسلامي ايران را فراهم كرده اند.
از طرفي تحقق حداكثري سياستهاي دفاعي برنامه پنجم توسعه، سند چشم انداز و تضمين ضرايب امنيتي بويژه در استانهاي مرزي، مستلزم شناسايي گروه هاي مسلحانه فرقه اي در محيط امنيت داخلي و خارجي و در گام بعديهم افزايي ظرفيت ساختارها و زيرساخت هاي امنيتي براي مقابله با تهديدهاي احتمالي است. به همين منظور متوليان امر شايسته است با رويكرد آينده پژوهي و تبيين نظام جامع امنيت ملي، ضمن آسيب شناسي شطرنجي چينش سازمانهاي تروريستي بويژه گروه هاي نزديك به القاعده در لايه هاي امنيتي خاورميانه، زمينه تبيين راهبردي منسجم براي مهار سناريوهاي چالش زا را فراهم كنند.

گفتار اول:
واكاوي گروه هاي نزديك به سازمان القاعده در محيط امنيتي جمهوري اسلامي ايران

مهمترين گروه هاي تروريستي واقع در محيط امنيتي جمهوري اسلامي ايران كه به نحوي با بنيانهاي عقيدتي ـ سياسي سازمان القاعده مرتبط هستند عبارتند از:

1. سازمان القاعده

سازمان القاعده در يازدهم اوت 1998 به صورت رسمي توسط اسامه بن لادن پايه گذاري شد و از مهمترين گروه هاي مسلحانه افراط گراي فرقه اي در سطوح منطقه اي و بين المللي است بطوري كه در مقاطع زماني مختلف توانسته بر چارچوبهاي ذهني، جهت گيريها و الگوي امنيتي قدرتهاي جهاني و حتي هژمون تاثير گذارد. اين سازمان تروريستي به عنوان بازيگري ساختارشكن نه تنها در عراق بلكه بر پويشها و روندهاي منطقه اي و جهاني نيز تاثير گذاشته و پس از حوادث يازده سپتامبر، موجب شكل گيري گفتمان جديدي در نظام امنيت بين الملل معروف به جنگ با تروريسم شد كه پيش بيني ميشود تا سالهاي متوالي به عنوان يكي از پارادايم هاي حاكم بر روابط بين الملل و ابزار مداخله آمريكا در نظامهاي منطقه اي مطرح باشد بطوريكه در شرايط كنوني، يكي از محورهاي حاكم بر ادبيات سياسي - امنيتي كنگره و كاخ سفيد بهره وري ابزاري از گفتمان مبارزه با تروريسم است.
تامين آسان منابع مالي اقدامهاي تروريستي القاعده از طريق توليد، قاچاق و فروش گسترده مواد مخدر، عدم اقدام كافي، مناسب و يا عدم توانايي دولت پاكستان براي مقابله با رشد افراط گرايي فرقه اي بويژه در سه استان وزيرستان جنوبي، بلوچستان و سرحد، وجود فقر و بيكاري در منطقه، فقدان نظارت كارامد بر جهت گيري مدارس مذهبي پاكستان، نفوذ رو به گسترش وهابيون امارات و عربستان در ميان قبايل پاكستان و ترويج تفكرات سلفيگري ضد شيعي در ميان آنها، فقدان آشنايي نيروهاي ايساف و ايالات متحده به مختصات اجتماعي و سياسي منطقه، فقدان ثبات سياسي - امنيتي در پاكستان و افغانستان، عدم تبيين ترتيبات امنيتي منطقه اي براي دستيابي به يك پارادايم امنيتي مشترك براي مقابله با جنايات سازمان يافته، برخورد دوگانه آمريكا با طالبان و مذاكره با بخشهايي از طالبان، گروكشي برخي كشورها با حمايت ابزاري از طالبان و فقدان هم افزايي مناسب زيرساختهاي امنيتي مشترك منطقه اي از مهمترين دلايل رشد خزنده القاعده در ترتيبات منطقه اي و جهاني است.
بنيان هاي شكل گيري القاعده در زمان جهاد با نيروهاي شوروي (1979-89) شكل گرفت، به طوري كه اسامه بن لادن و دكتر عبدالله اعظم از فلسطين با تاسيس «مكتب خدمت» مقدمه جذب جنگجويان جهادي را فراهم كردند. در آن سالها سازمان اطلاعات مركزي آمريكا با هدف تضعيف شوروي، ساليانه مبلغ 500 ميليون دلار به مجاهدين افغان كمك ميكرد ولي هنوز سندي كه مشخص كند چه ميزان از اين مبلغ در اختيار نيروهاي القاعده قرار ميگرفته وجود ندارد. اكثر نيروهاي سازمان القاعده از طالبان هستند كه از گروه هاي سني سلفي و از «قوم پشتون)()1 هستند كه از سال 1996 تا سال 2001 در افغانستان حكومت ميكردند. نهادهاي اطلاعاتي آمريكا معتقدند پس از خروج شوروي، عبدالله اعظم در سال 1981 توسط عوامل وابسته به بن لادن در ماشيني بمب گذاري شده ترور شد.(2)
ابزار جنگ تبليغاتي ايمن الظواهري بيشتر از طريق شبكه هاي تلويزيوني الجزيره و السحاب و بن لادن بيشتر از طريق اينترنت است. اين سازمان براي دستيابي به اهداف خود بيشتر از شيوه هاي مبارزاتي غيرقانوني و تروريستي مانند گروگانگيري ، انفجار اتومبيل هاي بمب گذاري شده و عملياتهاي انتحاري استفاده ميكند.
ساختار تشكيلاتي القاعده قبل از حملات يازده سپتامبر
القاعده اكثر نيروهاي خود را از «مدارس مذهبي اسلامي)(3) پاكستان و جهادگران ساير كشورها جذب ميكند كه توسط لشگر طيبه (جماعه الاسلاميه) پايه گذاري شده و براساس «قانون شريعت)(4) اداره ميشود و با گذشت زمان نقش وهابيون سلفي عربستان و امارات بر اين مدارس و بالتبع نفوذ آنها ميان برخي شاخه هاي القاعده مانند جندالشيطان ( گروه تروريستي عبدالمالك ريگي) در حال افزايش است. نيروهاي القاعده بيشتر در سه استان وزيرستان، بلوچستان و سرحدات پيشاور متمركزند كه بيشتر از مليت هاي ازبك، تاجيك، چچن و عرب هستند.
هسته مركزي القاعده از همان اعضايي تشكيل شده كه زماني همكاران ايمن الظواهري در «حزب جهاد اسلامي مصر)(5) بودند. يكي از دغدغه هاي امنيتي حسني مبارك نيز گسترش تفكرات سلفي جهادي عليه نيروهاي آمريكايي و صهيونيستي در منطقه است. عربستان در سال 1993 تمام داراييهاي بن لادن را توقيف و در نهم آوريل 2004 از وي سلب تابعيت كرد.
نيروهاي ايساف تحت عنوان «عمليات تشويق آزادي)(6) و به بهانه مشاركت القاعده در حوادث 11 سپتامبر به افغانستان حمله كردند. با سقوط آخرين پايگاه القاعده در كوه هاي تورابوراي افغانستان در دسامبر 2001، راهبرد نظامي القاعده به سمت جنگهاي نامتقارن و اقدامهاي تروريستي مخفيانه و زيرزميني متمايل شد. در دسامبر 2004، اسامه بن لادن در نوار ويديويي اعلام كرد «ابومصعب زرقاوي)(7) را به فرماندهي كل سازمانهاي جهادي عراق موسوم به «جهاد در سرزمين رافدين» منصوب كرد. پس از هلاكت زرقاوي در ژوئن 2006، يكي از مريدان ايمن الظواهري به نام «ابو ايوب المصري» كه در سال 1982 به جهاد اسلامي مصر پيوسته بود، به رهبري سازمان القاعده عراق منصوب شد.
پنج عضو شوراي رهبري القاعده عبارتند از:
الف) اسامه بن لادن موسس و رهبر سازمان،
ب) ايمن الظواهري نفر دوم سازمان،
ج) مصطفي احمد المساوي مشهور به «شيخ سعيد» مسئول امور مالي و ناشناس ترين عضو القاعده، زيرا اطلاعات سرويسهاي امنيتي در مورد او بسيار كم است.
د) ابو محمد المصري مسئول امور تبليغات، ضبط و انتشار پيامهاي ويدئويي بن لادن.
ه) مدحت المصري مشهور به «ابو خباب» فرمانده «گردان 55» كه وظيفه حراست از بن لادن را به عهده دارد. وي همچنين مسئول پيشين واحد «تحقيقات و ساخت سلاحهاي شيميايي» است.
دولت حامد كرزاي، «سرويس اطلاعاتي)(8) پاكستان را به حمايت مالي، اطلاعاتي و تسليحاتي از شورشيان طالبان متهم مينمايد، به همين منظور ايالات متحده خواهان آن است كه اسلام آباد با نفوذي كه در ميان رهبران طالبان دارد براي شناسايي رهبران القاعده همكاري كند.
مهمترين منابع مالي القاعده از كمك وهابيون برخي كشورهاي عربي منطقه و قاچاق مواد مخدر تامين ميشود.

2. گروهك تروريستي جندالشيطان (ريگي)

اين گروه تروريستي به عنوان شاخه القاعده در ايران و به رهبري عبدالمالك ريگي در استان بلوچستان پاكستان متمركز هستند و براي عوام فريبي و مشروعيت بخشي به اقدامهاي تروريستي، نام جندالله را براي خود برگزيده اند.
جندالشيطان در 27 آذر 1385 نام خود را به «جنبش مقاومت مردمي ايران» تغيير داد و مدعي اند حامي مطالبات اهل سنت بلوچستان هستند.(9)
منابع مالي تروريستي جند الشيطان از كمكهاي مالي وهابيون جريانهاي وابسته به القاعده، اخاذي از خانواده گروگان ها، كمك هاي مالي برخي نهادهاي اطلاعاتي دشمنان نظام جمهوري اسلامي ايران و قاچاق مواد مخدر، اسلحه و كالا تامين ميشود.
برخي اقدامهاي تروريستي اين گروهك عبارتند از:
- حادثه تاسوكي
گروهك تروريستي جندالشيطان در 25 اسفند 1384 با پوشيدن يونيفرم نيروهاي انتظامي و نظامي،با كمين در تپه هاي ماهور و شنهاي روان جاده زابل - زاهدان در نزديكي پاسگاه تاسوكي، 22 نفر از هموطنان ايراني را به شهادت رساندند.
- گروگان گيري 21 سرباز نيروي انتظامي در مرداد 1386 كه با همكاري نيروهاي نظامي ايران و پاكستان آزاد شدند؛
- حمله به پاسگاه نيروي انتظامي سراوان و گروگانگيري 16 نفر از نيروهاي نظامي به تاريخ 24 خرداد 1387 و تقاضا براي معاوضه آنان با 200 نفر از اشرار بلوچ در زندانهاي ايران؛
- ترور معاون دادگستري شهرستان سراوان در استان سيستان و بلوچستان به تاريخ 27 خرداد .1387(10)
- چند تيم تروريستي جندالشيطان در 17 اسفند 1387 قصد داشتند در سالگرد حادثه تاسوكي با ورود به خاك ايران و تصرف پاسگاه سوق الجيشي مشرف به جاده زابل، تعدادي از هموطنان را به قتل رسانند كه با هوشياري مرزبانان سپاه و ناجا تعدادي از آنها به هلاكت رسيدند.(11) 3. لشگر طيبه
اقدامهاي تروريستي گروه هاي افراط گراي مذهبي گاهي ميتواند زمينه وقوع «منازعات منطقه اي)(12) را فراهم كند كه از مصاديق آن ميتوان به متهم بودن «لشگر طيبه» در اقدام تروريستي نوامبر 2008 انفجار هتل تاج محل هند در «بندر بمبئي)(13) اشاره كرد كه باعث شد تنش ميان دو كشور هسته اي هند و پاكستان در حد لفاظيهاي نظامي گسترش يابد.(14)
لشگر طيبه شاخه نظامي مركز دعوت اسلامي است كه در سال 1991 با حمايت فعال سرويسهاي اطلاعاتي نظامي پاكستان توسط «حافظ محمد سعيد» تاسيس شد. هدف اين گروه سلفي وهابي، آزاد سازي بخشي از كشمير است كه از زمان تقسيم شبه قاره هند در سال 1947 به هند ملحق شده است. اين مركز در سال 1998 از طرف سه استاد علوم ديني دانشگاه پاكستان، با نامهاي «حافظ محمد سعيد، ظفر اقبال و عبدالله اعظم» در «استان كونار)(15) پايهگذاري شد كه خواهان استقلال كشمير از هند و پاكستان هستند و از سال 1989 شاخه نظامي را با شركت در عملياتهاي نظامي در كشمير فعال نمودند.(16)
لشگر طيبه از لحاظ ايدئولوژي، خود را مبلغ آن نگرشي از اسلام مي داند كه هندي و يهودي را دشمنان اسلام به شمار مي آورند. دولت هند لشگر طيبه را به خاطر حمله تروريستي روز سيزدهم دسامبر 2001 به پارلمان هند مقصر شناخت و متعاقباً اين تشكيلات در 13 ژانويه 2002 از سوي ژنرال پرويز مشرف رئيس جمهور وقت پاكستان، به عنوان گروهي غيرقانوني و تروريستي معرفي شد؛ به همين دليل «حافظ محمد سعيد» نام گروه خود را به «جماعت الدعوه)(17) تغيير داد. لشگر طيبه پس از غيرقانوني شدن از سوي دولت، توسط «مولانا عبدالوحيد كشميري» اداره ميشود و دفتر جديد خود را در «سرينگر»،(18) پايتخت تحت كنترل كشمير هند مستقر كرده ولي همچنان رهبر روحاني آن حافظ محمد سعيد است.(19)
اين جماعت با سه هزار دفتر و شعبه، تعدادي مدارس مذهبي و بيمارستان، مدعي است فعاليت خود را در امور خيريه متمركز كرده، به طوري كه از طريق سازماندهي ستادهاي خيريه و كمك به زلزله زدگان اكتبر 2005؛ موفق شد نفوذ نرم خود را در مناطق قبيله اي كشمير و مظفرآباد گسترش دهد.
مقر اصلي اين گروه، مجتمعي پنج هزار نفري با 125 هكتار وسعت در شهر هريدكه حوالي لاهور ميباشد كه به مركز طيبه معروف است و داراي يك روزنامه هفتگي اردو زبان به نام «دعوت» و ماهنامه اي با عنوان «صداي اسلام» به زبان انگليسي است.

4. سپاه صحابه

سالها شيعيان با سنّي ها در شبه قاره هند بدون هيچ مشكلي به عنوان برادران مسلمان در كنار يكديگر زندگي مي كردند تا اينكه فرقه سازي استعمار انگلستان زمينه تقابل ميان اين دو را فراهم كرد.
سپاه صحابه ادعا دارد پيرو دين پيامبر اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) است و از اين رو خود را سپاه صحابه مينامد و در اوايل دهه 1980 توسط روحاني سني به نام مولانا حق نواز جهنگوي با هدف جلوگيري از نفوذ انقلاب اسلامي به شبه قاره هند تاسيس شد. وي در سال 1990 به قتل رسيد.
بسياري از حوزه هاي علميه تسنن در ايالت پنجاب توسط اين گروه اداره ميشوند. آنان براي عملياتي كردن اهداف خصمانه خود «لشگر جهنگوي» را تاسيس كردند.
مهمترين اهداف اين گروه تروريستي عبارتند از:
- مقابله با آموزه هاي شيعي انقلاب اسلامي ايران
- مبارزه با گروه شيعه تحريك جعفري
- حمله به شيعيان و ايرانيان مقيم پاكستان

5. حزب خلافت اسلامي عراق

يكي ديگر از شاخه هاي سازمان القاعده در عراق «حزب خلافت اسلامي» به رهبري «ابو عمر البغدادي» است كه به شدت تفكرات ضد شيعي و ضد ايراني دارد، به طوري كه در يكي از نوارهاي صوتي خود به رهبري جمهوري اسلامي ايران دو ماه مهلت داده بود تا روابط خود با شيعيان عراق را قطع كند وگرنه با جنگي سخت رو به رو خواهند شد.
ابو عمر البغدادي در سال 1947 در بغداد متولد و در يازده سالگي با تفكرات وهابي آشنا شد و در سال 1985 به طور رسمي به عضويت گروه هاي وهابي تندرو عراق درآمد. وي در سال 1987 تحت تاثير تفكرات اسامه بن لادن به افغانستان سفر كرد و پس از سه سال آموزش در اردوگاه هاي اين سازمان به عراق برگشته و به عنوان فرمانده القاعده در جنگهاي فلوجه منصوب شد. ارتش عراق در چهارم ارديبهشت 1388 موفق شد وي را دستگير كند.(20)

گفتار دوم:
پاداستراتژي جمهوري اسلامي ايران براي مهار آسيبهاي ناشي از سازمانهاي تروريستي نزديك به القاعده

توصيه ميشود نهادهاي امنيتي، اطلاعاتي، انتظامي و نظامي كشور به منظور دفاع پيش دستانه موزاييكي و مهار آسيب هاي ناشي از رشد گروه هاي تروريستي در منطقه اقدام ها و تدابير زير را در برنامه پنج ساله توسعه مورد توجه قرار دهند.

1. ريشه يابي و مهار تنشهاي فرقه اي در محيط امنيتي جمهوري اسلامي ايران

برجسته بودن مديريت منازعات فرقه اي در دكترين براندازي نرم ايالات متحده، بيانگر اهميت و ضرورت توجه نهادهاي سياسي، امنيتي و انتظامي به ريشه يابي و بررسي دورنماي تنشهاي فرقه اي در عمق استراتژيك داخلي و خارجي جمهوري اسلامي ايران است كه شايسته است متوليان امر با هدف حفظ بازدارندگي استراتژيك اقدامهاي متناسب با هر كدام از گروه هاي تروريستي را در سند جامع امنيت ملي مورد توجه قرار دهند.

2. تعريف يا تقويت ميز مخصوص مطالعات فرقه اي

با توجه به اينكه منازعات مسلحانه فرقه اي در محيط پيراموني جمهوري اسلامي ايران در حال گسترش است و از طرفي آمريكا تلاش ميكند با بهره برداري ابزاري از برخي جريانهاي افراطي، زمينه هاي فشار پلكاني و جنگ رواني - رسانه اي عليه ايران را افزايش دهد، توصيه مي شود در وزارتخانه هاي كشور، امور خارجه، اطلاعات و شوراي امنيت ملي، بخشي با عنوان «ميز مخصوص مطالعات فرقه اي» ايجاد يا تقويت شود.

3. آسيب شناسي ديپلماسي رسانه اي - فرهنگي در مهار تهديدهاي ناشي از افراط گرايي فرقه اي

از رويكرد امنيت ملي، يكي از اهداف راهبردي - كاربردي ديپلماسي فرهنگي، مقابله با آسيبهاي احتمالي ناشي از رشد منازعات مسلحانه فرقه اي در سطوح ملي و منطقه اي است.
در اين راستا بايسته است متوليان نهادهاي فرهنگي - رسانه اي، محورهاي زير را مورد توجه قرار دهند:
- مقابله با انواع خرافه پرستي يا فرقه هاي الحادي از طريق توسعه ظرفيتهاي نفوذ نرم افزاري، تقويت جاذبه هاي فرهنگي و انعكاس تصاوير درستي از ارزشهاي متعالي اسلام؛
- مقابله با جنگ رواني - رسانه اي آمريكا براي گسترش واگرايي فرقه اي؛
- ترسيم و انعكاس جنايتهاي ضد بشري گروه هاي تروريستي براي اثرگذاري بر افكار عمومي خارج از كشور به صورت نمايش فيلم، برگزاري نمايشگاه هاي عكس يا توزيع بروشور؛
اين پاداستراتژي نرم افزاري، يكي از كارويژه هاي مهم ديپلماتهاي فرهنگي (رايزن هاي فرهنگي) جمهوري اسلامي ايران به ويژه در كشورهايي مانند آلمان، فرانسه، انگلستان، ايتاليا، نروژ و هلند است كه محل اقامت تعداد قابل توجهي از پناهندگان و مخالفان نظام جمهوري اسلامي ايران ميباشد.

4. انعقاد توافقهاي امنيتي دوجانبه با كشورهاي منطقه

با توجه به سياليت و گستردگي افراط گرايي فرقه اي در لايه هاي پيراموني ايران، هر گونه آسيب شناسي، مديريت و خنثي سازي تهديدهاي ناشي از منازعات مسلحانه فرقه اي و تروريستي نيازمند همكاري جمعي بين نهادهاي نظامي، انتظامي و امنيتي كشورهاي منطقه است.
جمهوري اسلامي ايران براي مهار آسيبهاي احتمالي از قبل منازعات مسلحانه فرقه اي خاورميانه و همچنين رفع نگراني برخي كشورها، شايسته است پس از مطالعات كارشناسي پيرامون توزيع پراكندگي يا ضريب آسيب رساني اين گروه ها، نسبت به انعقاد «توافقنامه هاي امنيتي دو جانبه»(21) با كشورهاي همسايه اقدام كند. به عنوان مثال در مورد گروه هاي پ.ك.ك و پژاك با تركيه و عراق، انصار الاسلام با دولت مركزي و حكومت خودمختار كردستان عراق و القاعده با پاكستان و افغانستان زمينه هاي انعقاد تفاهم نامه هاي امنيتي فراهم است و ميتواند تا حدود زياديجنگ رسانه اي آمريكا براي ايجاد واگرايي ميان جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي منطقه را خنثي كند.
در اين ميان، داده ها و گزارشهاي رايزنهاي اطلاعاتي سفارتخانه هاي جمهوري اسلامي ايران به ويژه در كشورهايي كه محل تمركز گروه ها و سازمانهاي مسلحانه فرقه اي است ميتواند در دانش افزايي و هوشياري كارگزاران نظام پيرامون نوع آرايش، سطح تهديد و موقعيت اين گروه ها نقش مهمي را ايفا كند.
از طرفي معاونت امنيتي - انتظامي وزارت كشور شايسته است محل تمركز اين گروه ها در كشورهاي اروپايي را شناسايي و با برگزاري كميسيون هاي امنيتي دوجانبه، نهادهاي اطلاعاتي - امنيتي اين كشورها را نسبت به اقدامهاي غير انساني و تروريستي اين گروه ها هوشيار نمايد. اين مذاكرات ميتواند در قالب «بسته امنيتي»(22) و مذاكره پيرامون دغدغه هاي مشترك مانند نحوه هم افزايي ظرفيت ها براي مبارزه با جرائم سازمان يافته، مواد مخدر و استرداد مجرمين سازماندهي شود.

5. گسترش كاربست فناوريهاي نوين در شناسايي عوامل تروريستي

ابزار و شيوه هاي مبارزاتي سازمانهاي تروريستي يا افراط گرايان فرقه اي از سه شاخصه تكثر، نوآوري و انعطاف پذيري برخوردار است، به همين دليل بهره وري از فناوري هاي نوين براي مقابله با تهديدهاي احتمالي، امري اجتناب ناپذير است. به عنوان مثال ايجاد بانك اطلاعات ملي مجرمان يا گسترش بهره وري از فناوري «بيومتريك»(23) در صدور گذرنامه ها، ميتواند نهادهاي امنيتي را در شناسايي دقيقتر و سريعتر عوامل وابسته به گروه هاي تروريستي و نظارت دقيق تر بر سامانه هاي ورود و خروج ياري نمايد.

6. آسيب شناسي دورنماي ترتيبات امنيتي منطقه خودمختار كردستان عراق

با توجه به تمايل دولت خودمختار كردستان عراق براي تاسيس پايگاه هاي دائمي امريكا،(24) نفوذ خزنده رژيم صهيونيستي در منطقه كردستان و همچنين تمركز برخي گروهكهاي تروريستي مانند پژاك، پ.ك.ك و انصارالاسلام، توصيه ميشود متوليان امر دورنماي توافقنامه هاي امنيتي دولت خودمختار كردستان عراق به رياست مسعود بارزاني را از رويكرد امنيت ملي مورد كنكاش و رصد قرار دهند.

7. شبيه سازي سناريوهاي امنيتي فراروي ايران و ناتو در افغانستان از رويكرد امنيت ملي

همكاري هاي احتمالي جمهوري اسلامي ايران با ناتو و يا ايالات متحده براي مقابله با شورشيان طالبان ميتواند احتمال وقوع برخي حملات تروريستي توسط سازمان القاعده عليه منافع ايران در خارج از كشور را به دنبال داشته باشد. از طرفي با توجه به سياست پنتاگون براي افزايش60 هزار نفري نيروها در افغانستان پيش بيني ميشود دامنه بمبگذاري هاي انتحاري در آينده وارد سير صعودي شود؛ در نتيجه شايسته است متوليان نهادهاي اطلاعاتي امنيتي دورنماي نقش و جايگاه سازمان القاعده و همچنين افراط گرايي فرقه اي در عمق استراتژيك شرق جمهوري اسلامي ايران را از رويكرد امنيت ملي مورد آسيب شناسي قرار دهند.
ايالات متحده همچنين پايگاه هوايي هولانگ(25) را در سال 2004 در مساحتي بالغ بر 300 هكتار در بخش قوري استان هرات و در 45كيلومتري مرز جمهوري اسلامي ايران ساخته كه در آن نزديك به 10 هزار نيرو مستقر است و بيشتر بر جنگهاي الكترونيك، عملياتهاي شناسايي و ضد اطلاعات متمركز ميباشد.(26)
امريكا در ژانويه 2009 نيز «مركز جاسوسي گذرگاه خيبر» را در مرز پاكستان و افغانستان افتتاح كرد و ادعا ميكند اين مركز وظيفه رصد و شناسايي نيروهاي القاعده و شورشيان طالبان را برعهده دارد كه بزرگترين پايگاه جاسوسي آمريكا در كشورهاي همسايه جمهوري اسلامي ايران است.(27)
لزوم بهره گيري از زيرساختهاي نظامي امنيتي پاكستان براي انجام عملياتهاي مشترك ضد تروريستي، تمركز شوراي فرماندهي سازمان القاعده و شورشيان پشتون در مناطق قبيله اي پاكستان،()28 ايجاد ابزار فشار براي هند در جهت جلوگيري از كاربست سياستهاي ضد امريكايي، تقويت حضور نظامي در اولين حلقه امنيتي عمق استراتژيك خارجي چين، هند و ايران، جلوگيري از رخنه اسلام گرايان به نهادهاي استراتژيك پاكستان هسته اي به دليل فقدان ثبات سياسي - امنيتي در اين كشور، لزوم تقويت مكانيزم هاي نظارت بر فرايند تكثير غيرقانوني مواد اتمي، اهميت تداوم حمايتهاي لجستيكي از نيروهاي ايساف، بهره گيري از نفوذ پاكستان در ميان شبه نظاميان ميانه رو طالبان، هم افزايي ساختارهاي نظامي امريكا در منطقه براي مقابله با رشد تروريسم فرقه اي در «مناطق قبيله اي»(29) بويژه در سه استان مرزي وزيرستان جنوبي، بلوچستان و سرحد(30) و عدم اقتدار كامل دولت پاكستان در مهار گروه هاي تروريستي از مهم ترين دلايل دستور اجرايي باراك اوباما مبني بر لزوم تقويت حضور نظامي ـ امنيتي در پاكستان است. از طرفي ايالات متحده با تاكيد بر عضويت ناظر پاكستان در ناتو و همچنين تهديدات امنيتي القاعده براي جامعه جهاني، تلاش ميكند به جاي پذيرش يكجانبه هزينه عمليات هاي نظامي، نقش سازمان ناتو را در اين كشور پررنگ تر نمايد.(31)

8. آسيب شناسي ابعاد جنگ تبليغاتي امريكا عليه ايران با تمركز بر موضوع القاعده

ايالات متحده با كاربست آفندهاي جنگ تبليغاتي و تداعي وجود ارتباط ميان جمهوري اسلامي ايران و برخي شورشيان طالبان و عوامل القاعده در جهت مشروعيت بخشي به سناريوهاي خصمانه خود گام بر مي دارد كه بايسته است كه متوليان امر نسبت به شبيه سازي سناريوهاي مختلف آرايش القاعده در خاورميانه و آسيب هاي احتمالي تدابير پيش دستانه لازم را مورد توجه قرار دهند.
دولت اوباما از يك طرف از رايزني هاي سياسي با جمهوري اسلامي ايران براي تسريع در روند امنيتسازي افغانستان حمايت ميكند ولي از طرف ديگر با اتهام زني سيگنال هاي منفي را ارسال مينمايد كه اين خود مبين ابهام امنيتي و دودستگي در تيم مشاوران امنيتي ـ سياسي باراك اوباما در قبال نوع تعامل با ايران در حوزه افغانستان است.
برخي مصاديق جنگ رسانه اي و تبليغاتي امريكا با تمركز بر موضوع القاعده عبارتند از:
ـ هدايت برخي عملياتهاي القاعده توسط برخي رهبران اين سازمان از خاك ايران؛(32)
ـ «كن پالك»(33) ـ تحليل گر سابق اطلاعات مركزي امريكا - و كارشناس امور خليج فارس در «شوراي امنيت ملي»(34) در كتابي با عنوان «معماي ايراني»(35) كه در سال 2001 به رشته تحرير درآورده بود، مدعي شد رهبران القاعده در ايران مخفي شده اند.
ـ ديك چني در مصاحبه با شبكه تلويزيوني فاكس نيوز در 14 مي2007 مدعي شد برخي رهبران القاعده در بازداشت خانگي جمهوري اسلامي ايران هستند.
ـ «ژبيگنيو برژينسكي»(36) مشاور سابق امنيت ملي دولت جيمي كارتر در 30 مي2007 مدعي شد حمايت ايران از القاعده ميتواند به جنگ ميان دو كشور منجر شود.(37)
ـ در سومين «گزارش رويان كروكر و ديويد پترائوس»(38) به كنگره در آوريل 2008، به صراحت اعلام شد جمهوري اسلامي ايران به صورت مستقيم در «تجهيز، آموزش و تامين تسليحات»(39) شبه نظاميان عراق دخالت دارد. متعاقب آن جرج بوش، رئيس جمهور وقت آمريكا، در يك گفتمان جديد براي اولين بار در سخنراني دهم آوريل 2008 به صراحت جمهوري اسلامي ايران را هم رديف تهديد القاعده در عراق معرفي كرد.(40)
واكاوي موضعگيري هاي فوق الذكر مبين اين است كه واشنگتن با استفاده ابزاري از سازمان القاعده كه خود نطفه شكل گيري آن را ايجاد نموده در راستاي جنگ تبليغاتي و ايران هراسي در منطقه بهره برداري مي كند.

نتيجه گيري

ايالات متحده يك سياست خصمانه چند بعدي را براي تضعيف نظام جمهوري اسلامي ايران در ساختار امنيتي منطقه دنبال مينمايد كه تنش سازي فرقه اي، گسترش ايران هراسي و بهره برداري ابزاري از سازمانهاي تروريستي منطقه اي برخي از مصاديق آن ميباشند.
در اين راستا افزايش بي ثباتي امنيتي - سياسي در برخي كشورهاي همسايه، فقدان سند جامع امنيتي براي دفاع موزاييكي در برابر گروهكهاي تروريستي فرقه اي، خلا تقنيني نظام جامع امنيت استان هاي مرزي، رشد نامتناسب زيرساختهاي امنيت مرزي متناسب با حجم تهديدهاي برون سيستمي، سياست اجرايي اوباما براي حضور نظامي بلندمدت در افغانستان، لزوم حفاظت از امنيت اتباع ايراني براي زيارت عتبات عاليات و مقابله كارامد با آفندهاي جنگ رواني - رسانه اي امريكا از مهمترين دلايلي هستند كه ضرورت تدوين نقشه راهي منسجم براي مهار آسيبهاي ناشي از سازمان هاي تروريستي در منطقه را دو چندان مي كنند و بايسته است نهادهاي تقنيني، نظارتي و عملياتي با هم افزايي زيرساخت هاي امنيتي - اطلاعاتي و آينده پژوهي كاربردي- راهبردي؛ گسترش گروه هاي تروريستي در اولين حلقه پيراموني كشور را از رويكرد امنيت ملي مورد كنكاش قرار دهند.

پي نوشت ها:

1.Pashtun
2. Al-Qaeda International Policy Institute for Counter Terrorism، http:\www.ict.org.il October15،2003
3. Islamic Religious Schools
4. Shariat Law
5. جهاد اسلامي مصر سازماني سياسي- نظامي است كه در دهه هفتاد تشكيل شد كه هدف آن برقراري حكومتي ديني در مصر است. ترور انورسادات در 26 اكتبر 1981 توسط ستوان خالد اسلامبولي از اعضاي اين سازمان انجام شد. ايمن الظواهري كه از سال 1991 به عنوان رهبر جهاد اسلامي مصر برگزيده شد در ژوئن 2001 ادغام آن را با سازمان القاعده اعلام كرد.
6. Operation Enduring Freedom
7. زرقاوي در سال 1966 در شهرك «زرقا» در شمال غربي امان - پايتخت اردن - متولد شد. در اكتبر 2002 به دليل ترور «لورنس فولي» سفير آمريكا در اردن و سپس مديريت فكري چندين بمب گذاري از كازابلانكاي مراكش تا استانبول تركيه مشهور شد. وي سپس به عراق آمد و از بن لادن، لقب «امير القاعده در عراق» را گرفت. زرقاوي در ژوئن 2006 طي حملات هوايي آمريكا به هلاكت رسيد.
8. Inter - Service Intelligence (ISI)
9. اطلاعاتي پيرامون عبدالمالك ريگي،www.vahhabi.com
10. معاون دادگستري سراوان ترور شد،http:\shahabnews.com ، 27 خرداد .1387
11. با حكم فرماندهي كل سپاه پاسداران مورخ 19 فروردين 1388، سردار نورعلي شوشتري جانشين نيروي زميني سپاه با حفظ سمت به عنوان فرمانده جديد قرارگاه قدس سپاه در جنوب شرقي كشور منصوب شد.
12. Regional Conflict
13. Mumbai Port
14. Dogar، Baber Pakistan Charity under suspicion in India Attacks Associated Press،5 Dec 2008
15. Kunar Province
16. براساس قانون استقلال هند و طرح تقسيم مورخ سوم ژوئن 1947 كه در تاريخ سوم ژوئيه همان سال در پارلمان بريتانيا تصويب شد، هند مستعمره به دو كشور تقسيم شد. مناطق هندوها به هند و مناطق غرب و شرق بنگال كه مسلمان بودند به پاكستان ملحق شد. كشمير با داشتن 87 درصد جمعيت مسلمان گرايش طبيعي به الحاق به پاكستان دارد ولي مهاراجاهاري سينگ، حاكم وقت كشمير و كنگره ملي هند مقدمه سياسي اشغال هند را فراهم كرد و ارتش هند در 27 اكتبر 1947 با نقض روح حاكم بر تقسيم، بخشي از كشمير را تصرف كرد.
17. Jamaat-al-Dawa
18. Srinagar
19. Who are the Lashkar-e-Tayiba http:\www.dawn.net،3 Dec 2008
20. فرمانده القاعده در عراق كيست؟،http:\www.shia-news.com/fa/ ، چهارم ارديبهشت 1388
21. Bilateral Security Understanding Letter
22. Security Package
23. فناوري شناسايي هويت افراد براساس مشخصه هاي فيزيولوژيكي يا رفتاري منحصر به فرد اشخاص از قبيل سامانه انگشت نگاري، چهره نگاري، عنبيه نگاري، هندسه دست، تشخيص صدا و اسكن عروق شبكيه است. كاهش هزينه هاي امنيتي، ضريب امنيتي بالا، كاهش زيانهاي ناشي از هر گونه جعل، تقلب و سرقت و از همه مهمتر سرعت استفاده از آن در سامانه هاي ورودي - خروجي از امتيازهاي مهم گذرنامه هاي بيومتريكي است. در ميان كشورهاي اسلامي فقط مالزي و پاكستان به اين سامانه مجهز شده اند.
24. Many Kurds support US military bases in Arbil، http:\www.gulfnews.com،Nov 4،2008
25. Holang in Ghorian district of Herat Province
26. U.S. Building Big Army Base Near Iran Border،http:\www.rense.com،29 Nov 2004
27. U.S. Funded Intelligence Center Struggling in Khyber Region، http:\www.washingtonpost.com، Jan 12،2009
28. بنا به گزارش نهادهاي اطلاعاتي امريكا، هم اكنون ملامحمدعمر (رهبر معنوي طالبان)، اسامه بن لادن (رهبر شوراي شريعت سازمان القاعده)، ايمن الظواهري (قائم مقام رهبر القاعده) و گلبدين حكمتيار در مناطق قبيله اي شمال پاكستان مخفي شده اند.
29. Tribal Regions
30. CIA: Pakistan Birder''s Clear & Present Danger، Associated Press March 30،2008
31. NATO Secretary General Visits Pakistan، http:\www.nato.int،23 Jan 2009
32. Hooman Peimani، Iran lines up its al-Qaeda acces، http:\www.atimes.com، July 2003
33. Ken Pollock
34. National Security Council (NSC)
35. The Persian Puzzle
36. Zbigniew Brezizinski
37. Gareth Porter، Al-Qaeda spark for an Iran-U.S. fire،http://www.atimes.com،7 July 2007
38. Petraeus_ Crocker Report
39. Arming Training & Funding Illegal Militant Groups
40. President Bush:Iran & Al-qaeda Are Tow Greatest Threats To America، http:\irannuclearwatch.com، April 11،2008

منبع: پگاه حوزه
/خ